Μεταρρυθμίσεις και Αντιμεταρρυθμίσεις

Σήμερα που όλοι μιλούν για μεταρρυθμίσεις, πολλοί αγνοούν τις σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία που προώθησε η κυβέρνηση Καραμανλή την περίοδο 2004-2008, και τις οποίες εν πολλοίς εγκατέλειψε, αν δεν ανέτρεψε, η κυβέρνηση Παπανδρέου. Μεταρρυθμίσεις που στόχο είχαν τη ενίσχυση της ανάπτυξης της οικονομίας, την αύξηση της απασχόλησης, την κοινωνική συνοχή και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Λόγω και των μεταρρυθμίσεων αυτών η ελληνική οικονομία επέτυχε την περίοδο εκείνη υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, σημαντική μείωση της ανεργίας και πραγματική σύγκλιση, σε αντίθεση με τη βαθειά ύφεση, την έκρηξη της ανεργίας και την απόκλιση από την Ευρώπη των τελευταίων δυόμιση περίπου χρόνων.

Α. Φορολογική Μεταρρύθμιση

Η φορολογική μεταρρύθμιση προωθήθηκε για αναπτυξιακούς και κοινωνικούς λόγους. Βασίστηκε στην απλοποίηση του συστήματος της άμεσης φορολογίας και την προγραμματισμένη, σταδιακή μείωση των συντελεστών άμεσης φορολογίας για τις επιχειρήσεις (από το 35% στο 25%) και τα μεσαία εισοδήματα φυσικών προσώπων (από το 35-40% στο 25%). Για τα χαμηλά εισοδήματα επελέγη η αύξηση του αφορολογήτου ορίου από τις 10 στις 12 χιλιάδες ευρώ, ενώ ήταν ξεκάθαρο ότι, τυχόν φορολογικά μέτρα που ενδεχομένως θα απαιτούνταν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν θα αναιρούσαν τις προγραμματισμένες μειώσεις των συντελεστών της άμεσης φορολογίας.

Οι προγραμματισμένες μειώσεις των φορολογικών συντελεστών εφαρμόστηκαν με συνέχεια και συνέπεια. Όποτε χρειάστηκαν επιπλέον έσοδα, για να ενισχυθεί η δημοσιονομική προσαρμογή, υπήρξε προσφυγή στην αύξηση του ΦΠΑ (2005), στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης των καυσίμων (2006) και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης (2008).

Επιπλέον, εισήχθη για πρώτη φορά ο ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, το χαμηλό τέλος ακίνητης περιουσία (ΤΑΠ) με ποσοστό 0,1%, ενώ καταργήθηκε ο φόρος κληρονομιών και γονικών παροχών.

Δυστυχώς η φορολογική μεταρρύθμιση ανατράπηκε πλήρως μόλις εξελέγη η κυβέρνηση Παπανδρέου. Έκτοτε επικρατεί ένα φορολογικό αλλαλούμ, με υπερφορολόγηση των εισοδημάτων και των ακινήτων, απουσία κανόνων στη φορολογική πολιτική και συνεχείς νέες επιβαρύνσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε εμβάθυνση της ύφεσης, έκρηξη της ανεργίας, αλλά και καχεξία των φορολογικών εσόδων.

Β. Αποκρατικοποιήσεις

Οι αποκρατικοποιήσεις της περιόδου μετά το 2004 ήταν, σε αντίθεση με το παρελθόν, στρατηγικού χαρακτήρα. Δόθηκε έμφαση στην πλήρη αποκρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος (πλην της Αγροτικής Τράπεζας) και των τηλεπικοινωνιών. Η Εθνική και η Εμπορική τράπεζα αποκρατικοποιήθηκαν πλήρως. Το ελληνικό δημόσιο κατέστη μέτοχος μειοψηφίας στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και τον ΟΠΑΠ. Ο ΟΤΕ απέκτησε στρατηγικό εταίρο, ο οποίος ανέλαβε και τη διοίκηση του οργανισμού, με σημαντικά όμως δικαιώματα αρνησικυρίας για το ελληνικό δημόσιο. Μία αδυναμία υπήρξε η μη προώθηση των αποκρατικοποιήσεων στους τομείς της ενέργειας και της ύδρευσης. Ειδικά στον τομέα της ενέργειας επελέγη η προώθηση συμφωνιών για τη διέλευση αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου. Στον τομέα των μεταφορών, μετά από πολλές προσπάθειες, ολοκληρώθηκε η αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής. (βλ. Πίνακα 3).

Τα συνολικά έσοδα από το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων (2004-2009) ανήλθαν σε €7,63 δις, σχεδόν 10% της αύξησης του ΑΕΠ μέσα στην πενταετία. Μέσα από τις νέου τύπου αποκρατικοποιήσεις η Ελλάδα ξαναμπήκε στο διεθνή επενδυτικό χάρτη. Το 77% περίπου των εσόδων προήλθε από εισροές ξένων κεφαλαίων, κάτι που αποδεικνύει την εμπιστοσύνη που δημιουργήθηκε για την ελληνική οικονομία. Επιπλέον, μετά το 2009, η μόνη αποκρατικοποίηση που έγινε (διάθεση επιπλέον μετοχών του ΟΤΕ) βασίστηκε σε συμφωνία που είχε συνάψει το 2008 η κυβέρνηση Καραμανλή. Καμμία άλλη νέα αποκρατικοποίηση δεν έχει προωθηθεί.

Γ. Ψηφιακή Στρατηγική

Η ενίσχυση των ψηφιακών τεχνολογιών έγινε μέσω της ψηφιακής στρατηγικής, που έδωσε έμφαση στην προώθηση της ευρυζωνικότητας, στην ανάπτυξη της ζήτησης για ευρυζωνικές υπηρεσίες και στις επενδύσεις σε νέες ψηφιακές υπηρεσίες τόσο για το δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα. Η ψηφιακή στρατηγική υπήρξε εξαιρετικά επιτυχημένη, καθώς οδήγησε σε αύξηση της διείσδυσης της ευρυζωνικότητας, από το 0,1% του πληθυσμού το 2004, στο 13,4% στις αρχές του 2009. Οι μηνιαίες τιμές ευρυζωνικής σύνδεσης ADSL, οι οποίες το 2004 ήταν οι υψηλότερες στην ΕΕ, στα τέλη του 2008 βρίσκονταν στο μέσο όρο, έχοντας μειωθεί κατά 85% περίπου. Οι ταχύτητες έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ το 40% των νοικοκυριών είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο στα τέλη του 2008, από 20% το 2004.

Δ. Αναπτυξιακές Μεταρρυθμίσεις

Η ενίσχυση της ανάπτυξης, και δη της περιφερειακής, επιδιώχθηκε με μία σειρά από πρωτοβουλίες και μεταρρυθμίσεις.

Κοινοτικά Πλαίσια: Με την επιτάχυνση της αξιοποίησης του Γ΄ Κοινοτικού πλαισίου στήριξης, το οποίο καρκινοβατούσε ως το 2004, και την κατάρτιση του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) που το διαδέχθηκε. Στην τετραετία 2005-2008 οι εισπράξεις από την Ε.Ε. για το Γ΄ ΚΠΣ έφθασαν τα €14 δις και ήταν υπερδιπλάσιες από ό,τι στην τετραετία 2001-2004 (€5,5 δις). Από το Γ΄ ΚΠΣ δεν χάθηκε ούτε ένα ευρώ, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό απορρόφησης που παρέλαβε το 2004 η κυβέρνηση Καραμανλή ήταν μετά από τέσσερα χρόνια μόλις 23%. Το ΕΣΠΑ, για την περίοδο 2007-2013 ανέρχεται μαζί με την εθνική συμμετοχή σε €32 δις, εκ των οποίων τα €20,4 δις αποτελούν συμμετοχή της Ε.Ε. Οι πόροι αυτοί διασφαλίστηκαν με σκληρές διαπραγματεύσεις, ενώ το ελληνικό ΕΣΠΑ εγκρίθηκε μεταξύ των πρώτων στην Ε.Ε. Το ΕΣΠΑ μαζί με το πρόγραμμα για την αγροτική ανάπτυξη και την αλιεία, ύψους €5,3 δις, αποτελούν σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία για την περίοδο ως το 2013.

Επενδυτικός Νόμος: Με τον επενδυτικό νόμο 3299/2004, ο οποίος προέβλεπε σημαντικές επιχορηγήσεις για επενδύσεις στην περιφέρεια, έχουν πραγματοποιηθεί και προγραμματιστεί σημαντικές επενδύσεις που συνέβαλαν και θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της χώρας.

Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα: Με το πρωτοποριακό πλαίσιο των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), που δημιουργήθηκε με το νόμο 3389/2005, έχουν προγραμματιστεί σημαντικές επενδύσεις για την ανάπτυξη και βελτίωση κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών, με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα. Προγραμματίστηκαν 327 νέες υποδομές σε όλη την Ελλάδα, μέσω 52 έργων ΣΔΙΤ. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανέρχεται σε €5,7 δις (βλ. Πίνακα 4). Τα έργα αυτά, τα οποία προβλεπόταν να πραγματοποιηθούν με χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο για τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον δε αυτών, υπάρχουν και τα μεγάλα συγχρηματοδοτούμενα έργων, κυριώς για τους οδικούς άξονες. Δυστυχώς, τα έργα αυτά εγκαταλείφθηκαν και λιμνάζουν, σε μία περίοδο που είναι απολύτως απαραίτητα ως εργαλεία για την αντιμετώπιση της ύφεσης.

Ενίσχυση της Εξωστρέφειας: Η ενίσχυση της εξωστρέφειας της οικονομίας επιδιώχθηκε με την αναβάθμιση του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) και του Ελληνικού Κέντρου Επενδύσεων (ΕΛΚΕ), μέσω των στρατηγικών αποκρατικοποιήσεων καθώς και με την ενθάρρυνση των επενδύσεων ελληνικών επιχειρησέων στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Αξιοπιστία Κεφαλαιαγοράς: Με τους νόμους 3283/2004, 3301/2004, 3340/2005, 3371/2005, 3401/2005, 3461/2006, 3356/2007 λήφθηκαν εκτεταμένα θεσμικά και νομοθετικά μέτρα, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη θωράκιση της Κεφαλαιαγοράς από την χρήση προνομιακής πληροφόρησης, την ενίσχυση της ορθής, έγκαιρης και επαρκούς πληροφόρησης του επενδυτικού κοινού, την αποτροπή φαινομένων χειραγώγησης της αγοράς, την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Κεφαλαιαγοράς, και την κατοχύρωση του αναπτυξιακού της ρόλου.

E. Μεταρρυθμίσεις στη Λειτουργία των ΔΕΚΟ.

Με τους νόμους 3429/2005 και 3691/2008 τέθηκαν οι βάσεις για την εξυγίανση, τον εκσυγχρονισμό και τη διαφάνεια στις δημόσιες επιχειρήσεις, τα νοσοκομεία, τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Με το νόμο 3429/2005 επιδιώχθηκε ο περιορισμός του ευρύτερου δημόσιου τόμεα, η μείωση των επιχορηγήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο περιορισμός των εργασιακών ανισοτήτων μεταξύ ΔΕΚΟ και ιδιωτικού τομέα και η λετουργία των ΔΕΚΟ ως σύγχρονων επιχειρήσεων με σαφή επιχειρηματική στρατηγική. Ο νόμος προβλέπει την κατάρτιση και παρακολούθηση από την Ειδική Γραμματεία των ΔΕΚΟ επιχειρηματικών σχεδίων σε όλες τις ΔΕΚΟ, εφαρμογή των αρχών της εταιρικής διακυβέρνησης και των διεθνών προτύπων χρηματοοικονομικής πληροφόρησης ενώ οι ΔΕΚΟ υποχρεούνταν να καταρτίζουν και να τηρούν χάρτα υποχρεώσεων προς τον καταναλωτή. Με το νόμο 3691/2008, οι φορείς της γενικής κυβέρνησης (νοσοκομεία, οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης και οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης) υποχρεούνται να καταρτίζουν και να υποβάλουν σε Διυπουργική Επιτροπή, υπό τον Υπουργό Οικονομικών, πλήρεις προϋπολογισμούς και απολογισμούς, συμβατούς με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Με την πλήρη εφαρμογή αυτού του νόμου, θα εξέλειπαν τα προβλήματα με τα δημοσιονομικά στοιχεία της χώρας που αποκάλυψε η απογραφή του 2004, αλλά και η αναθεώρηση του 2009. Η διαφάνεια και η χρηστή διοίκηση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα με την εφαρμογή του νόμου θα μπορούσε να ενισχυθεί. Δυστυχώς όλες οι πρωτοβουλίες αυτές έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί από τη σημερινή κυβέρνηση.

ΣΤ. Πρωτοβουλίες για την Κοινωνική Συνοχή

Τέλος, η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής επιδιώχθηκε μέσω της οικονομικής στήριξης των χαμηλοσυνταξιούχων και των ανέργων, καθώς και με τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής, μέσω του οποίου δόθηκαν το 2008 και το 2009 σημαντικές ενισχύσεις στους οικονομικά αδύναμους. Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά €20 δις. Από τα €28,8 δις που ήταν το 2004 το 2009 αυξήθηκαν στα €48,7 δις, με δράσεις όπως η ενίσχυση του ΕΚΑΣ στα €230, της σύνταξης του ΟΓΑ στα €330, της ενίσχυσης των υπολοίπων χαμηλών συντάξεων, του επιδόματος ανεργίας, τη χορήγηση έκτακτου επιδόματος κοινωνικής συνοχής κλπ. Αυτές ήταν οι δημόσιες δαπάνες που αυξήθηκαν επί της κυβέρνησης Καραμανλή. Δαπάνες για κοινωνικές μεταβιβάσεις προς τους οικονομικά αδυνάτους.

Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν προώθησε μεταρρυθμίσεις δεν έχει καμμία βάση και αποτελεί μύθο. Προωθήθηκαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας, οι οποίες όχι μόνο βοήθησαν την αναπτυξιακή προσπάθεια τα προηγούμενα χρόνια, αλλά θα μπορούσαν να εξακολουθούν να δίνουν αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία. Επιπλέον, προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις για τη διαφάνεια, την εξυγίανση του ευρύτερου δημόσιου τομέα, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου, δέσμια των ιδεολογικών της προκαταλήψεων και των υποχρεώσεων που ανέλαβε με το μνημόνιο, εγκατέλειψε και ανέτρεψε όλες σχεδόν τις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες της περιόδου 2004-2008, αυτοσχεδιάζοντας και ακροβατώντας.

Πότε ΄Επιασαν Πάτο τα Φορολογικά Έσοδα;

Τα φορολογικά έσοδα κατέρρευσαν κατά την πενταετία 2000-2004, και μάλιστα σε περίοδο υψηλής οικονομικής ανάπτυξης. Αυτό συνέβη λόγω επιλεκτικών μεγάλων φοραπαλλαγών που θεσμοθετήθηκαν τότε, αλλά και της έντασης των χρόνιων προβλημάτων των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.

Οι εισπράξεις από έμμεσους φόρους μειώθηκαν από το 13,7% του ΑΕΠ το 2000, στο 12,1% του ΑΕΠ το 2003 και στο 11,8% του ΑΕΠ το 2004.

Οι εισπράξεις από άμεσους φόρους μειώθηκαν από το 9,7% του ΑΕΠ το 2000, στο 7,9% του ΑΕΠ το 2003 και στο 8,1% του ΑΕΠ το 2004.

Την περίοδο 2000-2004, χωρίς να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές όπως συνέβη μετά το 2004, υπήρξε συνολική απώλεια εσόδων της τάξης του 3,8% του ΑΕΠ. Τότε κατέρρευσαν οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί.

Αντιθετα, στην περιόδο 2004-2008, παρά τη σημαντική μείωση των φορολογικών συντελεστών, τα φορολογικά έσοδα όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Οι εισπράξεις από έμμεσους φόρους αυξήθηκαν από το 11,8% του ΑΕΠ το 2004, στο 12,4% του ΑΕΠ το 2008.

Οι εισπράξεις από άμεσους φόρους, παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες, μειώθηκαν μόλις κατά 0,1% του ΑΕΠ. Από 8,1% του ΑΕΠ το 2004 στο 8,0% του ΑΕΠ το 2008.

Τα συνολικά φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά την περίοδο 2004-2008. Υπήρξε μία αύξηση των τρεχόντων εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης κατά 0,5% του ΑΕΠ, παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Αύξηση μικρή αλλά ουσιαστική, αν σκεφτεί κανείς ότι οι φορολογικοί συντελεστές μειώθηκαν σημαντικά.

Στην διετία 2009-2010, παρά τις τερατώδεις αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών, τα φορολογικά έσοδα παραμένουν, ως ποσοστό του ΑΕΠ, κάτω από τα επίπεδα του 2008.

Παρά τις αυξήσεις του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης, οι εισπράξεις από έμμεσους φόρους μειώθηκαν από το 12,4% του ΑΕΠ το 2008 στο 12,0% το 2010.

Παρά τις αυξήσεις των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος και ακινήτων, οι εισπράξεις από άμεσους φόρους έπεσαν από το 8,0% του ΑΕΠ το 2008, στο 7,7% του ΑΕΠ το 2010.

Αποδεικνύεται για μία ακόμη φορά ότι οι αυξήσεις των συντελεστών δεν βελτιώνουν απαραίτητα και τα φορολογικά έσοδα. Η κατάρρευση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών στην περίοδο 2000-2004, η οποία ανακόπηκε έως το 2008, φαίνεται να έχει αποκτήσει νέα δυναμική.

Οι Τελευταίες Αποκρατικοποιήσεις

Οι τελευταίες και πιο επιτυχημένες αποκρατικοποιήσεις έγιναν στην περίοδο 2004-2009. Μπορείτε να δείτε ποιες ήταν κάνοντας κλικ στην παραπάνω εικόνα.

Οι αποκρατικοποιήσεις της περιόδου 2004-2008 ήταν, σε αντίθεση με το παρελθόν, στρατηγικού χαρακτήρα. Δόθηκε έμφαση στην πλήρη αποκρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος (πλην της Αγροτικής Τράπεζας) και των τηλεπικοινωνιών. Η Εθνική και η Εμπορική τράπεζα αποκρατικοποιήθηκαν πλήρως. Το ελληνικό δημόσιο κατέστη μέτοχος μειοψηφίας στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και τον ΟΠΑΠ. Ο ΟΤΕ απέκτησε στρατηγικό εταίρο, ο οποίος ανέλαβε και τη διοίκηση του οργανισμού, με σημαντικά όμως δικαιώματα αρνησικυρίας για το ελληνικό δημόσιο. Ειδικά στον τομέα της ενέργειας επελέγη η προώθηση συμφωνιών για τη διέλευση αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου. Στον τομέα των μεταφορών, μετά από πολλές προσπάθειες, ολοκληρώθηκε η αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής.

Τα συνολικά έσοδα από το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων (2004-2009) ανήλθαν σε €7,63 δις, σχεδόν 10% της αύξησης του ΑΕΠ μέσα στην πενταετία. Μέσα από τις νέου τύπου αποκρατικοποιήσεις η Ελλάδα ξαναμπήκε στο διεθνή επενδυτικό χάρτη. Το 77% περίπου των εσόδων προήλθε από εισροές ξένων κεφαλαίων, κάτι που αποδεικνύει την εμπιστοσύνη που δημιουργήθηκε για την ελληνική οικονομία.

Μετά το 2009 οι αποκρατικοποιήσεις ουσιαστικά σταμάτησαν. Η μόνη που έγινε (διάθεση επιπλέον μετοχών του ΟΤΕ) βασίστηκε στη συμφωνία που είχε συνάψει το 2008 η κυβέρνηση Καραμανλή για την αποκρατικοποίηση του ΟΤΕ.

Η Οικονομία και η Οικονομική Πολιτική, 2004-2011

Όπως φαίνεται από τον πίνακα που επισυνάπτεται (κάνετε κλικ επάνω του για να τον μεγεθύνετε), η περίοδος 2004-2008 παρουσίασε ιδιαίτερα θετικές επιδόσεις της πραγματικής οικονομίας. Συνολικά πρόκειται για τις καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη κυβέρνητική περίοδο κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης.

Στην πενταετία 2004-2008 η ελληνική οικονομία γνώρισε από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ο πλούτος που παρήγαγε η χώρα αυξήθηκε θεαματικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Άνοιξη 2011) που παρουσιάζονται, το 2008, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε τρέχουσες αγοραίες τιμές, διαμορφώθηκε στα 236,9 δισεκατομμύρια ευρώ, από 172,4 δισεκατομμύρια ευρώ το 2003. Μία συνολική αύξηση που φθάνει τα 64,5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Αντίθετα, μετά το 2008 το ΑΕΠ μειώνεται συνεχώς, ακόμη και σε τρέχουσες τιμές, με αποτέλεσμα το 2011 να εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 222,8 δισεκατομμύρια ευρώ, μία μείωση κατά 14,1 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

Σε σταθερές τιμές (του έτους 2000), στην περίοδο 2004-2008, το ελληνικό ΑΕΠ παρουσίασε ένα ρυθμό μεγέθυνσης ίσο με 3,4% το χρόνο. Για την τριετία 2009-2011 ο μέσος ρυθμός μεγέθυνσης αναμένεται να είναι έντονα αρνητικός, στο -3,3% το χρόνο. Για τη διετία 2010-2011 ο μέσος ρυθμός μεγέθυνσης αναμένεται να διαμορφωθεί στο -4% το χρόνο τουλάχιστον.

Στη διάρκεια της ίδιας πενταετίας, η απασχόληση παρουσίασε σημαντική άνοδο και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Από 10,5% του εργατικού δυναμικού το 2004 το μέσο ετήσιο ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 7,7% το 2008. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η συνολική απασχόληση στη χώρα ανέβηκε από τα 4 εκατομμύρια, 287 χιλιάδες εργαζομένων το 2003, στα 4 εκατομμύρια, 583 χιλιάδες του 2008. Μέσα στην πενταετία 2004-2008 δημιουργήθηκαν 300 χιλιάδες περίπου νέες θέσεις εργασίας. Έκτοτε, η απασχόληση συνεχώς μειώνεται. Το ποσοστό ανεργίας από 7,7% το 2008, το 2011 αναμένεται να διπλασιαστεί σχεδόν στο 15,2%.

Επιπλέον, κατά την πενταετία 2004-2008, υπήρξε θεαματική σύγκλιση σε σχέση με τους υπόλοιπους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σε μονάδες ισοδύναμης αγοραστικής δύναμης, ανέβηκε από το 81,3% του μέσου όρου των 15 της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2003, στο 84,5% το 2008. Η δε κατά κεφαλήν ιδιωτική κατανάλωση, ανέβηκε από το 98,5% του μέσου όρου των 15, στο 107,9% το 2008. Για πρώτη φορά από το 1981, το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας, όπως μετριέται από την ιδιωτική κατανάλωση, ξεπέρασε το βιοτικό επίπεδο του μέσου όρου των 15 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα, μετά από δύο χρόνια διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, το 2011 εκτιμάται ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα έχει πέσει κατά δέκα σχεδόν μονάδες, μόλις στο 75,9 του μέσου όρου των 15 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά συνέπεια, επρόκειτο για μία πενταετία ανάπτυξης, ευημερίας και απασχόλησης. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική πολιτική που ακολουθήθηκε. Όχι μόνο δεν κατέρρευσε η Ελληνική οικονομία, αλλά δημιουργήθηκε σημαντικό επιπλέον εισόδημα, πλούτος και νέες θέσεις εργασίας. Αντίθετα, η πραγματική οικονομία βρίσκεται σε κατάρρευση μετά την ανάληψη των ευθυνών από τη κυβέρνηση Παπανδρέου. Το μέσο ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ κατά την τελευταία διετία φθάνει, αν δεν ξεπερνά το 4% και η ανεργία έχει διπλασιαστεί σε ποσοστό που ξεπερνά το 15%. Το χειρότερο είναι ότι με τη σημερινή πολιτική δεν διαφαίνεται προοπτική εξόδου από την κρίση.

2010-2011: Η Ελλάδα σε Κρίση Εμπιστοσύνης

Τα τελευταία δύο χρόνια, μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009, η ελληνική οικονομία βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα. Βιώνει μία πρωτοφανή κρίση εμπιστοσύνης που απειλεί την ίδια την υφή της ελληνικής κοινωνίας.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, η οποία επιδεινώθηκε λόγω της κρίσης, όπως και σε πολλές άλλες χώρες εντός και εκτός ευρωζώνης. Επιπλέον, μετά από αρκετά χρόνια οικονομικής ανάπτυξης, από το 2009 η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε παρατεταμένη ύφεση, το τέλος της οποίας δεν είναι ορατό.

Η κρίση εμπιστοσύνης είναι αποκλειστικό δημιούργημα της κυβέρνησης Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, ως αντιπολίτευση την περίοδο 2004-2009, υιοθέτησε τον πιο ακραίο λαϊκισμό. Ως κυβέρνηση, αφού καταρράκωσε την αξιοπιστία της χώρας, επιχείρησε κατόπιν να αποδόσει τα προβλήματα στις πολιτικές της πενταετίας 2004-2008. Η προσέγγιση αυτή δεν έχει βεβαίως καμμία σχέση με την πραγματικότητα. Στην πενταετία 2004-2008 η ελληνική οικονομία παρουσίασε εξαιρετικές επιδόσεις. Υψηλή ανάπτυξη, αύξηση της απασχόλησης, βελτίωση των πραγματικών εισοδημάτων. Επιπλέον, στη διάρκεια της τετραετίας 2004-2007, πριν τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, υπήρξε σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή και προωθήθηκαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Η κρίση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος επηρέασε την ελληνική οικονομία στην αχίλλειο πτέρνα της. Αυτή δεν είναι άλλη από την αναχρηματοδότηση του υψηλού δημόσιου χρέους, το οποίο συσσωρεύθηκε κυρίως στη δεκαετία του 1980, από τις τότε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Στις συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά κυρίως μετά την κρίση εμπιστοσύνης που προκάλεσε η κυβέρνηση Παπανδρέου στα τέλη του 2009, η αναχρηματοδότηση του χρέους, που επί δύο δεκαετίες είχε σταθεροποιηθεί στο 100% του ΑΕΠ, έγινε προβληματική. Αυτή είναι η πηγή των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα.

Γιατί όμως βρέθηκε η Ελλάδα στις αρχές του 2010 στο επίκεντρο της κριτικής του διεθνούς τύπου, των διεθνών οργανισμών, των εταιριών αξιολογήσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όταν η κατάσταση των δημοσίων οικονομικών είχε επιδεινωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο; Ο ένας λόγος είναι η κατασυκοφάντηση της χώρας από την ίδια της την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό της. Ο δεύτερος λόγος είναι το ύψος του δημοσίου χρέους, το οποίο συσσωρεύθηκε κυρίως στη δεκαετία του 1980. Ο τρίτος συνδέεται με τη δραματική επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά το 2009, λόγω της παγκόσμιας ύφεσης και του εκλογικού κύκλου. Ο τέταρτος λόγος συνδεέται με τις πράξεις και τις παραλείψεις της κυβέρνησης Παπανδρέου μετά τις εκλογές, και κυρίως με την κωλυσιεργία της να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα νέα δεδομένα. Έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για μία κερδοσκοπική επίθεση διαρκείας κατά της Ελλάδος. Εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Η κρίση εμπιστοσύνης δημιουργήθηκε λόγω του ύψους του δημοσίου χρέους, της επιδείνωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά το 2009 λόγω της ύφεσης και του εκλογικού κύκλου, αλλά κυρίως λόγω κατασυκοφάντησης της χώρας και της καθυστέρησης λήψης αποτελεσματικών διορθωτικών μέτρων στα τέλη του 2009, που θα έπειθαν τις αγορές και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου, με παντελή έλλειψη δικής της στρατηγικής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας, αφού καταβαράρθρωσε τη αξιοπιστία της χώρας, εκχώρησε το Μάϊο του 2010 την οικονομική πολιτική της Ελλάδας στην τρόϊκα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Υπέγραψε ένα δεσμευτικό μνημόνιο, το οποίο εξέφραζε τις απόψεις των τεχνοκρατών των τριών συνιστωσών της τρόϊκας, χωρίς καμμία διαπραγμάτευση, και ανέλαβε πρόχειρα σχεδιασμένες και εξωπραγματικές δεσμεύσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει την οικονομία και τη χώρα σε αδιέξοδο.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τα υπόλοιπα είναι πολιτική μυθολογία κακής ποιότητας.

Στο ιστολόγιο αυτό, με τεκμηριωμένα άρθρα τα οποία θα αναρτώνται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, έχει στόχο να αποκαταστήσει την αλήθεια για την οικονομία. Οι εξελίξεις μετά το 2009 δικαιώνουν την πολιτική της περιόδου 2004-2008, αντίθετα με τους ισχυρισμούς των λαϊκιστών του ΠΑΣΟΚ αλλά και μεγάλης μερίδας της Νέας Δημοκρατίας. Αν η πολιτική αυτή δεν είχε ανατραπεί κατά το 2009, η οικονομία θα βρισκόταν σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Θα αποδείξουμε μέσα από τεκμηριωμένα επιχειρήματα αλλά και στοιχεία ότι η σημερινή παρατεταμένη κρίση είναι αποτέλεσμα ολέθριων κυβερνητικών χειρισμών κατά τη διετία μετά τις εκλογές του 2009. Η κυβέρνηση Παπανδρέου δημιούργησε μία πρωτοφανή κρίση εμπιστοσύνης, αγνοώντας τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και την ευαίσθητη κατάσταση των διεθνών αγορών. Τέλος, θα παρουσιάσουμε προτάσεις για το ξεπέρασμα της κρίσης. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προϋποθέτει την επαναφορά και ενίσχυση πολλών από τις πολιτικές που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται στην περίοδο 2004-2008. Απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και μείωση των συντελεστών άμεσης φορολογίας, εκτεταμένες αποκρατικοποίησεις, συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ενίσχυση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, αξιοποίηση του ΕΣΠΑ, περιορισμό των δαπανών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ενίσχυση της ψηφιακής στρατηγικής, εξωστρέφεια. Η χώρα χρειάζεται ένα ισχυρό δημιουργικό σόκ, απέναντι στις δυνάμεις του κρατισμού και του λαϊκισμού, το οποίο θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο εσωτερικό της χώρας και στο εξωτερικό, και το οποίο θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.